Τι μουσική ακούτε τώρα?

Μια μέρα σαν σήμερα γεννήθηκε ο Κερτ Κομπέιν. Ένας άνθρωπος που δεν άντεχε να είναι είδωλο




«Προτιμώ να είμαι νεκρός παρά κουλ» έλεγε και ίσως ήταν από τους λίγους που το εννοούσε. Έζησε μόλις 27 χρόνια αλλά αποτέλεσε το σύμβολο για μια γενιά και σηματοδότησε το τέλος μια ολόκληρης εποχής. Μια μέρα σαν σήμερα το 1967 στο Αμπερντίν του Σιάτλ ο Κερτ Κομπέιν ήρθε στη ζωή. Έφυγε όπως είχε επιλέξει για να γίνει έτσι ο τελευταίος μεγάλος ροκ-σταρ που ακολούθησε το «ζήσε έντονα, πέθανε νέος». Δεν τήρησε το «άφησε ένα ωραίο πτώμα πίσω σου» αλλά ο Κομπέιν δεν ενδιαφερόταν ποτέ για την εικόνα του.



«Προτιμώ να με μισούν για αυτό που είμαι παρά να με αγαπούν για αυτό που δεν είμαι» είχε πει. Σε μια εποχή που ακόμα η λάμψη των 80' και της ντίσκο ζούσε αυτός φορούσε τα παλιά του all-star, ένα σκισμένο τζιν, ένα φανελάκι και μια ζακέτα που έμοιαζε να έχει κλαπεί από την ντουλάπα κάποιας γιαγιάς. «Περιμένοντας να γίνεις κάποιος άλλος χαραμίζεις αυτό που είσαι ήδη» τόνισε σε μια συνέντευξη που είχε δώσει σε μια βάρκα στη μέση μια λίμνης.

Ο Κομπέιν δεν ταίριαζε στην εποχή του αλλά έκανε την εποχή να ταιριάξει σε αυτόν. Πέρα από τα καταθλιπτικά του μηνύματα έστειλε και αυτά που έλεγαν πως πρέπει απλά να είσαι ο εαυτός σου (come as you are). Με το στιλ και τη μουσική «φώναζε» σε όλο τον κόσμο να είναι απλός, να μην ασχολείται τόσο με την εξωτερική του εικόνα γιατί δεν είναι αυτή που μετράει. Έγραψε κυνικούς αλλά αληθινούς στοίχους και άγγιξε θέματα που άλλοι δεν πλησίαζαν καν. Κομμάτια όπως το Rape me, το All apologies, το Lithium και η μπαλάντα Polly μίλησαν για σκοτεινούς κόσμους που ξέφευγαν από τα στενά όρια ενός άντρα που αγάπησε μια γυναίκα.

Μέχρι την ηλικία των οκτώ όλα πήγαιναν καλά για τον μικρό Κερτ αλλά όταν οι γονείς του χώρισαν άρχισαν τα προβλήματα. Η προσωπικότητα του άλλαξε δραματικά και έγινε ακοινώνητος. «Θυμάμαι να νιώθω ντροπή για κάποιο λόγο. Ντρεπόμουν για τους γονείς μου. Δεν μπορούσα πια να αντικρίσω κάποιους φίλους μου από το σχολείο, γιατί ήθελα απελπισμένα να έχω την κλασική, ξέρετε, συνηθισμένη οικογένεια. Μητέρα, πατέρα. Ήθελα αυτή την ασφάλεια, έτσι μου κακοφαίνονταν οι γονείς μου για αρκετά χρόνια εξαιτίας αυτού» έχει πει. Έφτιαξε έναν φανταστικό φίλο τον Χόμερ Μπόντα Άλισον που ήταν ότι κοντινότερο είχε. Τον ταλαιπωρούσε ένα μεγάλο πρόβλημα στο στομάχι κάτι που τον οδήγησε στα ναρκωτικά σε μικρή ηλικία ενώ στο σχολείο απέκτησε μια κύρτωση στη σπονδυλική στήλη. Από νωρίς φάνηκε η κλίση του στη μουσική αλλά ο πατέρας του ήθελε να τον κάνει αθλητή. Άρχισε να φλερτάρει με την ομοφυλοφιλία. «Ήμουν περήφανος που ήμουν γκέι χωρίς να είμαι πραγματικά γκέι» θα δηλώσει αργότερα ενώ με σπρέι έγραφε στους τοίχους «Ο Θεός είναι γκέι». «Δεν είμαι ομοφυλόφιλος αν και εύχομαι να ήμουν, μόνο και μόνο για να τσαντίσω αυτούς που αντιπαθούν τους ομοφυλόφιλους» έγραφε στο ημερολόγιο του. Άρχισε να αγοράζει ναρκωτικά μόλις πάτησε στο γυμνάσιο, στα 13. Πρώτα χόρτο. Μετά ηρωίνη.



Άρχισε να ασχολείται συστηματικά με τη μουσική αλλά η μητέρα του, του έδωσε τις εξής επιλογές: είτε να βρει μια δουλειά είτε, αλλιώς, να φύγει. Μετά από περίπου μια εβδομάδα, ο Κομπέιν βρήκε τα ρούχα του και τα άλλα του υπάρχοντα πακεταρισμένα σε κούτες να τον περιμένουν έξω από το σπίτι του. Έφυγε και κάποιες φορές έμενε ακόμα και κάτω από μια γέφυρα (αυτό τον ενέπνευσε να γράψει το «Something in the Way»). Για τα 14α γενέθλιά του ο θείος του τον έβαλε να διαλέξει ανάμεσα σε μια κιθάρα και σε ένα ποδήλατο για δώρο. Ο Κομπέιν διάλεξε την κιθάρα. Γνώρισε τον Κριστ Νοβοσέλικ και κάπου εκεί γεννήθηκαν οι Nirvana. Αργότερα ήρθε και ο Ντέιβ Γκρολ (αντικατέστησε τον Τσαντ Τσάνινγκ) και ένα από τα μεγαλύτερα ροκ συγκρότημα όλων των εποχών είδε πάρει την τελική του μορφή. Αρχικά δεν είχαν καθόλου χρήματα και το βίντεο κλιπ του «Smells like teen spirit» έγινε σε ένα σχολείο με τους μαθητές να παίζουν σε αυτό. Τελικά οι Nirvana έφυγαν χωρίς τις κιθάρες του που κλάπηκαν.

Το 1989 γνώρισε την Κόρτνεϊ Λαβ Δύο χρόνια μετά ήταν επίσημα μαζί με τον Κομπέιν να δηλώνει: «Κάνει το καλύτερο σεξ που υπάρχει στον πλανήτη». Περίπου την ώρα της εμφάνισης των Nirvana στο Saturday Night Live, η Λαβ ανακάλυψε πως ήταν έγκυος το παιδί του Κομπέιν. Εκείνο το βράδυ ο Κερτ ήταν τόσο «φτιαγμένος» που κατά την διάρκεια μιας φωτογράφησης τον έπαιρνε συνέχεια ο ύπνος. Στις 18 Αυγούστου, γεννήθηκε η κόρη του ζευγαριού, Φράνσις Μπιν. Το ασυνήθιστο μεσαίο όνομα της δόθηκε επειδή ο Κομπέιν νόμιζε πως έμοιαζε με φασόλι (bean) στο πρώτο υπερηχογράφημα που την είδε. Το μικρό της όνομα, της δόθηκε προς τιμήν της Φράνσις ΜακΚι του βρετανικού συγκροτήματος The Vaselines. Οι οπαδοί των Nirvana δεν συμπαθούσαν την Κόρτνεϊ αλλά ο Κερτ τη λάτρευε. Ζούσαν καθημερινά σε έναν δικό τους κόσμο με τεράστιες ποσότητες ναρκωτικών. Η Λαβ έπαιρνε ναρκωτικά ακόμα και όταν ήταν έγκυος και όταν το αποκάλυψε από λάθος τους αφαιρέθηκε η κηδεμονία της κόρης τους για λίγες εβδομάδες. Ο Κομπέιν έβγαζε μια απίστευτη οργή στις συναυλίες που τελείωναν με απόλυτη καταστροφή οργάνων και ηχείων.

Η Κόρτνεϊ ζούσε το όνειρο της αλλά ο Κομπέιν τον χειρότερο εφιάλτη του. Δεν μπορούσε να αντέξει την δημοσιότητα και την αλλοίωση που προκαλούσε. Τόνιζε ότι δεν ήθελε να γίνει τρέντι και σελέμπριτι και είχε αρχίσει να σιχαίνεται τα κομμάτια του. Κάποτε η Λαβ τον βρήκε με ένα όπλο στο χέρι. Ήθελε να αυτοκτονήσει γιατί είχαν βάλει το «Smells like teen spirit» σε μια διαφήμιση Το 1993 ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση. Τον Ιούλιο στη Νέα Υόρκη πριν από συναυλία ο Κερτ πέφτει σε κώμα από υπερβολική δόση. Η Λαβ δεν καλεί το γιατρό. Του κάνει ένεση Ναρκόν και τον επαναφέρει. Φοβόταν μην πάρουν μόνιμα τη Φράνσις Μπιν. Η συναυλία έγινε σαν να μη συνέβη τίποτα.

Τέσσερις μήνες μετά και πάλι στο «Μεγάλο Μήλο» οι Nirvana δίνουν την τελευταία αξέχαστη παράσταση τους. Με τον Κομπέιν να υποφέρει από στέρηση κάνουν το MTV Unplugged. Γκρολ και Νοβοσέλικ είναι φανερά αμήχανοι. Φοβούνται για τον Κερτ. «Αυτό είναι ένα τραγούδι του Ντέιβιντ Μπάουι... Ήμουν τόσο κακός στην κιθάρα;» είπε ο Κομπέιν μετά το θρυλικό πλέον «The man who sold the world». Το 1994 πριν από μια συναυλία στη Ρώμη προσπαθεί να αυτοκτονήσει με σαμπάνια και υπνωτικά. Όταν επιστρέφουν στο Σιάτλ η Λαβ βρίσκει στο σπίτι ένα οπλοστάσιο. Τέλη Μαρτίου μετά από οικογενειακό συμβούλιο μπαίνει σε κλινική για να αποτοξινωθεί αλλά μόλις τη δεύτερη νύχτα σκαρφαλώνει έναν τοίχο, παίρνει ένα ταξί και εξαφανίζεται με ένα αεροπλάνο για το Σιάτλ.



Στις 7 Απριλίου το συγκρότημα ανακοίνωσε πως δε θα συμμετείχε στο μουσικό φεστιβάλ Lollapalooza εκείνη τη χρονιά, κάνοντας έτσι τις φήμες για επικείμενη διάλυση των Nirvana να φουντώσουν. Την επόμενη μέρα το σώμα του Κομπέιν ανακαλύφθηκε στο σπίτι του στη λίμνη Ουάσινγκτον, από έναν ηλεκτρολόγο που είχε πάει εκεί για να εγκαταστήσει ένα σύστημα ασφαλείας. «Έχω για γυναίκα που γλυκαίνει την φιλοδοξία και την εμπάθειά μου. Μια κόρη που μου θυμίζει πόσο ευτυχής ήμουν κάποτε... Είναι καλύτερα να καίγεσαι παρά να ξεφτίζεις... Λαβ συνέχισε, για τη Φράνσις. Η ζωή της θα είναι πολύ πιο ευτυχισμένη χωρίς εμένα. Σ' ΑΓΑΠΩ, Σ' ΑΓΑΠΩ» γράφει σε ένα σημείωμα. Στο σώμα βρέθηκαν συγκεντρωμένα μεγάλα ποσά ηρωίνης και ίχνη από Valium. Το σώμα του Κομπέιν βρισκόταν εκεί για μέρες. Η ιατροδικαστική έκθεση εκτιμά πως ο Κομπέιν πέθανε στις 5 Απριλίου 1994.

Στις 10 Απριλίου έλαβε χώρα μια ολονυχτία για τον Κομπέιν σε ένα πάρκο στο κέντρο του Σιάτλ όπου συγκεντρώθηκαν περίπου εφτά χιλιάδες άτομα για να θρηνήσουν. Στο μνημόσυνο προβλήθηκαν μαγνητοσκοπημένα μηνύματα από την Κόρτνεϊ Λαβ και τον Νοβοσέλικ. Η Λαβ διάβασε στο πλήθος κομμάτια από το σημείωμα που είχε αφήσει ο Κομπέιν και κατέρρευσε, κλαίγοντας άλλα και καταριώντας τον Κομπέιν επειδή την άφησε. Προς το τέλος της ολονυχτίας, η Λαβ έφτασε στο πάρκο και μοίρασε σε όσους είχαν απομείνει κάποια από τα ρούχα του Κομπέιν. Έκοψε μια μπούκλα από τα μαλλιά του και το έπλυνε για να το κρατήσει. Ακολούθησαν θεωρίες συνωμοσίας περί δολοφονίας του από τη Λοβ και φυσικά η εμπορική εκμετάλλευση του.

«Κληρονόμησα ένα σουέτερ, μια κιθάρα Και Το Smells Like Teen Spirit» λέει η Φράνσις Μπιν που ξεκίνησε ήδη την καριέρα της στο χώρο της μουσικής. Η Κόρτνεϊ Λαβ έχει μείνει άφραγκη ενώ ήδη μια ταινία ετοιμάζεται για τον Κερτ με σκηνοθέτη τον Όρεν Μόβερμαν. «Αν πεθάνεις είσαι απόλυτα ευτυχισμένος και η ψυχή σου συνεχίζει να ζει. Δεν φοβάμαι να πεθάνω. Απόλυτη ειρήνη μετά τον θάνατο, το να γίνει κάποιος άλλος είναι η μεγαλύτερη ελπίδα που έχω» έλεγε ο Κερτ και ευχόμαστε να του έχει συμβεί αφού δεν βρήκε ποτέ τη γαλήνη όσο ζούσε.

Ποτέ του δεν κατάφερε να βγει σε μια λιακάδα
και ζει με, ό,τι, περίσσεψε από ένα σκάρτο ποίημα
τα πρωινά σηκώνεται με μια βαριά ζαλάδα
και λέει πως τον ξύπνησε ένα μεγάλο κύμα

Κρεμάει τις αφίσες του στα παράθυρά του
κρύβει το φως μα κρύβει κι όλα τ'άλλα
γιατί το μόνο που λαχτάρησε ως λάφυρά του
είναι μια θάλασσα να φτάνει ως τη σκάλα

Βάζει σημάδια με στυλό πάνω στον τοίχο του
μετράει το ύψος του που πόντο πόντο χάνει
μα κάθε βράδυ όταν βγαίνει απ'τον ύπνο του
στέκεται όρθιος και τρυπάει το ταβάνι

Είναι που ονειρεύεται πως φεύγει για ταξίδια
πως μπαίνει μέσα σε παλιές φωτογραφίες
ξέρει αν μπορούσε θα ?κανε μία απ'τα ίδια
αλλά τι νόημα έχει το όνειρο χωρίς μικρές νοθείες